Nu.nl en NOS politiek

Inspecties waarschuwen minister voor gevolgen van strafbaarstelling illegaliteit

Wed, 16 Jul 2025 18:57:34 +0200

Drie inspecties hebben een brief gestuurd naar demissionair minister Van Weel van Asiel waarin ze waarschuwen voor de gevolgen van het strafbaar stellen van illegaal verblijf in Nederland. Zij zeggen te vrezen dat mensen die hier illegaal verblijven zich helemaal uit de samenleving zullen terugtrekken.

Begin deze maand stemde de Tweede Kamer in met strengere asielwetten. De twee wetsvoorstellen regelen onder meer dat illegaal verblijf in Nederland strafbaar wordt. Ook iemand die mensen zonder geldige verblijfspapieren helpt, riskeert het om bestraft te worden. De Eerste Kamer moet zich nog over de wetsvoorstellen buigen.

Volgens de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ), de Inspectie van het Onderwijs (IvhO) en de Inspectie Justitie en Veiligheid wordt de positie van vreemdelingen nog kwetsbaarder als ze bijvoorbeeld geen aangifte kunnen of durven te doen of zorg gaan mijden.

Dat leidt "tot bredere maatschappelijke risico's voor onder meer de veiligheid, leefbaarheid en volksgezondheid", zeggen de inspecties in de brief.

Medeplichtig

Ook leiden de wetten volgens de inspecties tot een onwerkbare situatie voor bijvoorbeeld politieagenten en zorgverleners omdat die het risico lopen dat zij als medeplichtig worden gezien, terwijl zij de wettelijke taak hebben om hulp te verlenen.

Meerdere instellingen en organisaties hebben al kritiek geuit op de wetsvoorstellen, met name op de strafbaarstelling van illegaal verblijf. Zo stelt de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) dat de wetten deels juridisch onhoudbaar zijn en dat ze "onwenselijke gevolgen hebben voor de uitvoering op lokaal niveau".

Advies

Ook de politie maakt zich zorgen en vindt dat wordt gesuggereerd "dat elke illegale vreemdeling overlastgevend is of crimineel gedrag vertoont".

De Raad van State buigt zich nog over de vraag of het strafbaar is om hulp te bieden aan mensen zonder documenten. Dat was een eis van NSC en SGP om in te stemmen met de wetsvoorstellen. Begin september verwacht de Raad van State het advies af te hebben.

Treinkaartje komend jaar weer duurder, mogelijk 9 procent erbij

Wed, 16 Jul 2025 14:45:01 +0200

De prijs van treinkaartjes gaat komend jaar opnieuw fors omhoog, dat meldt het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Reizigers krijgen te maken met een stijging van tussen de 6 en 9 procent, valt te lezen in een Kamerbrief. Het precieze percentage wordt pas in het najaar duidelijk.

"We hebben alles op alles gezet om de prijsstijgingen voor reizigers zoveel mogelijk te beperken", aldus demissionair staatssecretaris Aartsen. "Maar we moeten ook eerlijk zijn: alles wordt duurder en de financiële middelen zijn niet oneindig."

Eigenlijk zou de prijs van treinkaartjes volgend jaar nog verder stijgen, met ongeveer 12 procent. Maar na gesprekken tussen de NS en het ministerie is dat naar beneden bijgesteld.

Zo is afgesproken dat de NS het onderhoud van de treinen "efficiënter gaat doen", waardoor het minder geld kost. Ook maakte de spoorvervoerder eerder al bekend de jongerendagkaart af te schaffen om geld te besparen.

Kijk hier wat een tariefsverhoging van 9 procent betekent voor de prijs van een retourtje tussen verschillende steden:

Al langer is er discussie over de prijs van treinkaartjes in Nederland. Die is namelijk voor een groot deel gekoppeld aan de inflatie. Omdat die de afgelopen jaren hoog was, moest de prijs van het treinkaartje eigenlijk ook omhoog.

Zo stond er in 2024 een verhoging van ongeveer 6,5 procent in de planning. Maar toen vond de Tweede Kamer eenmalig 120 miljoen euro om de stijging een jaar uit te stellen.

Begin dit jaar hadden de prijzen daardoor eigenlijk met ruim 11 procent moeten stijgen, maar ook dat gebeurde niet. Het kabinet en de NS legden allebei eenmalig ruim 40 miljoen euro neer, waardoor ze de prijsstijging konden dempen tot 6 procent.

Door al die eenmalige ingrepen steeg de prijs van het treinkaartje dus niet mee met de inflatie. Zo lag er als het ware nog een stijging 6 procent te wachten van voorgaande jaren - en daar bovenop kwamen nog de jaarlijkse verhogingen. Dat telde uiteindelijk op tot een stijging van 12 procent voor 2026. Door de afspraken tussen de NS en het ministerie is dat nu iets gedempt tot maximaal 9 procent.

Tweede Kamer

Demissionair staatssecretaris Aartsen is blij dat er nu duidelijkheid is, want "het kabinet vindt het niet wenselijk om deze discussie ieder jaar opnieuw te voeren. Zowel de reiziger als NS heeft recht op structurele duidelijkheid." De staatssecretaris verwacht dat ook de Tweede Kamer akkoord zal gaan met deze verhoging, omdat deze onder de 10 procent is.

Hoe zit het met andere vervoerders?

De stijging van 6 tot 9 procent geldt alleen voor reizen in een trein van de Nederlandse Spoorwegen. De prijzen van de treinkaartjes van regionale vervoerders, zoals Arriva en Keolis, vallen onder het regionale openbaar vervoer. Ook die prijzen stijgen elk jaar een beetje door de inflatie. Hoeveel die stijging voor 2026 is, dat wordt pas later duidelijk.

PVV-fractie is groot in getal, maar niet in het dagelijkse Kamerwerk

Wed, 16 Jul 2025 06:00:25 +0200

In de Tweede Kamer is de PVV met afstand de grootste partij, maar in de dagelijkse Kamerwerkzaamheden was dat het afgelopen parlementaire jaar niet te merken. Bijvoorbeeld in debatten met het kabinet was de PVV van Geert Wilders relatief vaak afwezig, blijkt uit gegevens van de Tweede Kamer die de NOS heeft opgevraagd.

In Kamerdebatten klonk de afgelopen tijd meer dan eens de verzuchting of een sneer dat er niemand van de PVV was om verbaal de degens mee te kruisen. Dat blijkt dus niet uit de lucht gegrepen.

Van de 786 debatten, in commissieverband en plenair in de grote zaal, sloeg de PVV er 268 over, terwijl de fractie niet de mankracht ontbeert met 37 Kamerleden. Andere grote fracties lieten minder vaak verstek gaan. GroenLinks-PvdA (25 zetels) sloeg 41 debatten over, NSC (20 zetels) was er 88 keer niet bij en de VVD (24 zetels) 115 keer.

Dicht bij D66

Wat betreft deelname aan debatten komt de PVV het dichtst in de buurt van D66 uit, terwijl die partij minder dan een kwart van het aantal Kamerleden heeft. Overigens lijkt te gelden, met uitzondering van de PVV: hoe kleiner de fractie, hoe minder debatten. Dat is onvermijdelijk, want kleinere fracties moeten selectiever zijn, omdat ze niet genoeg Kamerleden hebben om alles te volgen.

In de onderstaande grafiek is te zien aan hoeveel debatten de partijen hebben meegedaan. De partijen zijn gerangschikt op zetelaantal:

Twee partijen die opgeteld aan net wat minder debatten hebben meegedaan dan de PVV, maar die veel minder zetels hebben dan die partij, zijn BBB (9 zetels) en SP (5 zetels). Jimmy Dijk van de SP is kritisch op Wilders. Hij noemt het "niet te verkroppen" dat de grootste partij er bij cruciale debatten niet is.

Dijk herinnert zich debatten over Oekraïne en het minimumloon waaraan de PVV niet deelnam. Over dat laatste deed de partij van Wilders "grote beloften" en dan is het "ronduit asociaal" als je daar niet bij bent, zegt Dijk. "Want als je er niet bent, dan krijg je ook niks voor elkaar." Volgens de SP-leider is de PVV-kiezer "een rad voor ogen gedraaid".

BBB-leider Caroline van der Plas benadrukt dat een Kamerlid zijn of haar belangrijkste werk doet in de Kamer. "Ik zou het niet kunnen verteren als een Kamerlid van mij nooit ergens aan heeft meegedaan", zegt Van der Plas. "En dat-ie wel elk jaar 144.000 euro opstrijkt."

Debatten zijn belangrijk, omdat daar het beleid wordt gemaakt dat Nederland kan veranderen, schetst de BBB-voorvrouw. Wat haar betreft moet je er dan ook zoveel mogelijk willen bijwonen. "Dat is waarvoor we gekozen zijn."

Moties en amendementen

Naast debatten zijn ook moties en amendementen belangrijke gereedschappen voor Kamerleden. Een motie is (doorgaans) een oproep aan het kabinet om iets te doen, een amendement is een plan om een wetsvoorstel te wijzigen. Daarvan heeft de 37-koppige PVV-fractie er ook relatief weinig op zijn naam staan, blijkt uit de cijfers.

Kijk hieronder hoeveel moties en amendementen partijen (gerangschikt op zetelaantal) hebben ingediend:

Opvallend is dat de grootste oppositiefractie, GroenLinks-PvdA, de drie lijstjes aanvoert. De fractie deed mee aan de meeste debatten en diende de meeste moties en amendementen in. "Wij nemen ons parlementaire werk zeer serieus", reageert vicefractievoorzitter Jesse Klaver.

Volgens Klaver brengt een grote fractie "een bijzondere verantwoordelijkheid met zich mee" en is debatteren belangrijk om het geluid van je kiezers te laten horen. De positie van de aanzienlijk grotere PVV-fractie noemt hij dan ook "vrij schokkend".

Regeringspartij

Een oorzaak van de relatief beperkte deelname van de PVV zou gezocht kunnen worden in het feit dat het, in tegenstelling tot GL-PvdA, een regeringspartij was (tot de val van het kabinet begin vorige maand). Daardoor zou er minder reden kunnen zijn om het kabinet te willen bijsturen; dat voert immers 'jouw beleid' uit.

Maar parlementair historicus Bert van den Braak vindt dat geen goede reden. "Ook dan behoort het tot je werk om aan debatten mee te doen", zegt hij. "Als parlementariër kun je altijd proberen een voorstel jouw kant op te buigen. Als je zelfs geen poging onderneemt, is dat merkwaardig." Overigens is aan de cijfers ook te zien dat het argument niet opgaat voor de andere drie coalitiepartijen VVD, NSC en BBB.

Wat dan de redenen zijn voor de relatieve inactiviteit van de grootste fractie, is gissen. Partijleider Wilders en de PVV-woordvoerder hebben niet gereageerd op herhaalde verzoeken van de NOS om een reactie.

SP-leider Dijk heeft wel een vermoeden, hij denkt dat Wilders bang is de controle over zijn fractie te verliezen. "We zien een partij die één lid heeft, één leider. En iedereen moet erachteraan lopen", stelt hij. "Als je aan veel debatten meedoet en je hebt niet alles in de hand, misschien loop je dan het risico om fouten te maken."

BBB-leider Van der Plas zegt de overwegingen van haar ex-coalitiepartner niet precies te kennen, maar het valt haar op dat de PVV ervoor kiest om er bij bijvoorbeeld landbouw- en asieldebatten wel bij te zijn. "Het kan zijn dat er gekozen wordt om niet deel te nemen aan andere debatten die minder profiel hebben naar buiten toe", schat Van der Plas in.

Verantwoording

De gegevens waarop dit artikel is gebaseerd, komen van de Dienst Informatie en Archief van de Tweede Kamer. Het gaat om cijfers van het afgelopen parlementaire jaar, dat liep van 3 september 2024 tot vorige week. Onder de commissievergaderingen vallen commissiedebatten, wetgevingsoverleggen en notaoverleggen. Bij de plenaire debatten zijn ook zogenoemde tweeminutendebatten meegeteld.

Als een Kamerlid gesproken heeft in een debat, dan is dat geteld als deelname. Hoe vaak of hoelang een Kamerlid het woord voert, maakt niet uit voor de telling. Als een debat in tweeën is geknipt en bijvoorbeeld op een andere dag is voortgezet, geldt het als één debat.

De PVV is via Geert Wilders en zijn woordvoerder sinds maandag meermaals gevraagd om te reageren. Beiden deden dat niet. Het is niet uit te sluiten dat ze op vakantie zijn, het is immers reces in de Kamer.

Maar Wilders heeft deze week nog een e-mail naar redacties gestuurd en hij heeft ook berichten gepost op X. Dus aannemelijk is dat hij het verzoek wel heeft gezien, maar niet wil reageren.

Kamer wil burgers auteursrecht geven op gezicht en stem: David versus Goliath?

Tue, 15 Jul 2025 19:12:38 +0200

Geef burgers auteursrechten op hun eigen uiterlijk en stem om zo online misbruik met AI-technieken tegen te gaan. Met die oproep komen GroenLinks-PvdA, VVD, NSC en D66, samen goed voor een meerderheid in de Tweede Kamer.

Door het auteursrecht uit te breiden willen de partijen het maken en verspreiden van deepfakes tegengaan. In die met AI gegenereerde audiofragmenten en video's lijken mensen dingen te zeggen of doen die ze in werkelijkheid nooit hebben gezegd of gedaan.

De vier partijen volgen met hun voorstel het recente voorbeeld van Denemarken. Dat is het eerste Europese land dat hierover wetgeving heeft aangekondigd. De Nederlandse partijen willen ook dat grote techbedrijven strenger worden aangepakt wanneer ze te weinig doen om verspreiding van deepfakes op hun platforms tegen te gaan.

Van pornografie tot bankfraude

Deepfakes zijn al strafbaar wanneer het gaat om bijvoorbeeld smaad of laster en ook wanneer met behulp van AI nepnaaktbeelden of ander pornografisch materiaal worden gemaakt. Vooral veel vrouwen, onder wie bekende Nederlanders, hebben te maken met deepfakeporno. Zowel de maker van het materiaal als het platform waarop het materiaal is gepubliceerd, kunnen inmiddels aansprakelijk worden gesteld.

Ook bankfraude met behulp van deepfaketechniek is strafbaar. Signicat, een bedrijf gespecialiseerd in digitale identiteitsoplossingen, concludeerde begin dit jaar dat er bij fraude meer dan 2000 keer zo vaak deepfakes worden gebruikt als drie jaar geleden. Hierbij gaat het vooral om gevallen waarbij iemands account door identiteitsfraude, zoals gezichtsherkenning, wordt overgenomen.

Ook politici worden steeds vaker geconfronteerd met deepfakes, of delen deze zelf. Oud-Kamerlid Wybren van Haga was vorig jaar een van de eerste Nederlandse politici die video's met AI gegenereerde beelden gebruikte in een verkiezingscampagne. De voormalige VVD'er en FVD'er deelde vorig jaar een nepvideo van demissionair minister van Binnenlandse Zaken De Jonge.

Ook van Tjarda Struik, burgemeester van Leiderdorp, dook een gemanipuleerde video op:

Met meer geavanceerdere AI-technieken wordt het steeds lastiger om deepfakes te onderscheiden van echt, ziet AI-expert Jarno Duursma. Zo is het makkelijker geworden om met behulp van apps gezichten te verwisselen. Maar het maken van "levensechte video's" kost nog steeds veel moeite, benadrukt hij. Hij zag recent niet veel meer deepfakes dan een jaar geleden.

Duursma vindt het een goed initiatief van de Kamerleden om met auteursrechten op gezicht en stem te komen. Slachtoffers hoeven hierdoor niet meer zelf uit te zoeken welke juridische route zij moeten bewandelen om zich tegen deepfakes te verweren.

"De bescherming tegen deepfakes is nu versnipperd", zegt Diego Guerrero Obando, die als advocaat is gespecialiseerd in intellectueel eigendomsrecht. "Dit kan onder andere via portretrecht, privacywetgeving en de onrechtmatige daad." Om naast het uiterlijk ook de stem mee te nemen is wel een uitbreiding, omdat het gebruik ervan nu niet onder de Auteurswet valt, zegt hij.

David versus Goliath

Actie ondernemen tegen deepfakes lijkt de grootste uitdaging te zijn, zegt Obando. "Een individu moet dan optreden tegen een vaak onbekend persoon of een groot techplatform. Een soort David versus Goliath." De capaciteit bij toezichthouders is ook beperkt.

De advocaat benadrukt dat ook snel optreden van belang is. Vanuit een Europese verordening, de Digital Services Act, kunnen burgers ook gebruikmaken van zogeheten 'betrouwbare flaggers'. Platforms moeten meldingen van deze erkende organisaties over illegale content met voorrang behandelen.

In het geval van seksueel getinte deepfakes roept de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) slachtoffers op zich te melden als een platform niet helpt bij het verwijderen van de content. De AP kan verschillende maatregelen nemen, zoals het opleggen van een geldboete, als personen of bedrijven de privacywetgeving overtreden.

Parodie en satire

Het risico van het Kamerinitiatief is dat satire en de vrijheid van meningsuiting onder druk kunnen komen te staan, waarschuwen Duursma en Obando. De Deense regering heeft in de nieuwe wet parodie en satire uitgesloten van de nieuwe regels, waardoor deze vormen van AI nog steeds zijn toegestaan. In het huidige Nederlandse auteursrecht zijn satire en parodie ook toegestaan.

Minister wil stikstofdoel uit de wet schrappen: 'Houdbaar alternatief is er'

Fri, 11 Jul 2025 17:36:36 +0200

Demissionair minister Wiersma wil af van de kritische depositiewaarde (KDW), die wettelijk voorschrijft hoeveel stikstof bedrijven in de buurt van natuurgebieden mogen uitstoten. In een wetsvoorstel schrijft ze dat ze de kritische waarde uit de wet wil schrappen. In plaats daarvan moet er een norm voor de uitstoot komen.

Nu staat in de wet dat de overheid moet zorgen dat de neerslag van stikstof onder de waarde komt die de natuur aankan. Die waarde is recent aangescherpt, waardoor het probleem nog ingewikkelder werd.

Wiersma wil af van dit "bewegende doel", waardoor ze volgens haar opeens voor een grotere opgave komt te staan. Haar voorganger op dit dossier, minister Van der Wal, was daar ook voor, maar kwam tot de conclusie dat er geen alternatief was dat aan de Europese regels voor natuur voldoet.

'Houdbaar alternatief'

Wiersma denkt dat het wel kan. "De juridische check is gedaan, dit is een houdbaar alternatief." De wetswijziging moet samengaan met een pakket aan maatregelen om stikstof te verminderen als aanvulling op al aangekondigd beleid. Die moeten wat haar betreft optellen tot de stikstofreductiedoelen.

Boeren willen al lange tijd van de KDW af, omdat zij naar eigen zeggen wel kunnen sturen op de uitstoot van stikstof, maar niet op waar het neerkomt.

Wiersma wil aan die wens tegemoetkomen door het stikstofbeleid te baseren op emissienormen. "En dan mogen boeren zelf bepalen op welke wijze ze daaraan willen voldoen." Dat kan bijvoorbeeld door technologische installaties in de stal of door het voer aan te passen, als het aan de minister ligt.

Norm voor lange termijn

Het plan gaat nu eerst in internetconsultatie. Dat betekent dat iedereen er nog op kan reageren. Daarna gaat het, met eventuele wijzigingen, naar Tweede en Eerste Kamer.

Wiersma zegt dat de boeren voorlopig nog niets zullen merken van de wetswijziging. Pas als er een norm voor de langere termijn komt, die niet tussentijds wordt aangepast, zullen ze er volgens haar iets van merken. "Maar vandaag gaat het om het schrappen van de kritische depositiewaarde uit de wet."

Wiersma komt op Prinsjesdag met verdere stikstofplannen. Het pakket dat ze in april presenteerde, is volgens een meerderheid van de Tweede Kamer, het bedrijfsleven en mede-overheden te weinig om Nederland van het stikstofslot te halen.

Nederland vraagt opnieuw om uitzondering op Europese mestregels

Fri, 11 Jul 2025 16:44:26 +0200

Nederland gaat in Brussel opnieuw pleiten voor een uitzondering op de regels om mest uit te rijden. Demissionair minister Wiersma van Landbouw stuurt vanmiddag een brief aan verantwoordelijk Eurocommissaris Jessika Roswall (Milieu).

Nederland had altijd een uitzondering op de zogenoemde derogatieregels, maar raakt die in 2026 kwijt. Dat betekent dat boeren de mest van hun koeien niet meer kwijt kunnen op hun eigen land en op zoek moeten naar andere oplossingen, wat tot financiële problemen leidt.

Behalve op deze problemen wijst Wiersma in haar brief op de goede waterkwaliteit bij bedrijven die hun mest de laatste jaren op het eigen terrein uitreden. Om dat te mogen doen, moesten zij een minimale hoeveelheid gras telen. Dat is beter voor de waterkwaliteit dan akkerbouw, zei Wiersma na de ministerraad.

Dat boeren bovendien minder kunstmest gebruiken als ze meer dierlijke mest op hun land mogen uitrijden, is voor de minister nog een argument waarmee ze de Eurocommissaris voor Milieu hoopt te overtuigen. "Daarmee besparen we ook weer import van duur Russisch gas en sluiten we de kringloop."

Niet voor uitzonderingen

Roswall zei dit voorjaar bij een werkbezoek aan Nederland dat de waterkwaliteit in Nederland aantoonbaar verbeterd moet zijn. Ze zei verder dat ze sowieso niet voor uitzonderingen op de Europese regels is, omdat er dan geen sprake meer is van een gelijk speelveld.

Wiersma is desalniettemin hoopvol over haar aanvraag: "Ik zie dat in Brussel een andere wind waait, een commissie die een andere visie op landbouw heeft. Ik kan me vanuit bestuurlijke verantwoordelijkheid niet voorstellen dat de Commissie die verantwoordelijkheid niet voelt."

Experts: komende kabinet moet 7 miljard per jaar bezuinigen

Fri, 11 Jul 2025 16:00:01 +0200

Het komende kabinet moet 7 miljard euro per jaar gaan bezuinigen of dat bedrag met extra belastingen ophalen. Want vooral door oplopende kosten van de vergrijzing is het huishoudboekje van de staat op de lange termijn niet houdbaar, stellen topambtenaren en experts die samen in de Studiegroep Begrotingsruimte zitten.

Het volgende kabinet moet de komende jaren meteen al aan de bak en vanaf 2030 moet er in elk geval 7 miljard euro per jaar worden gevonden. En dat bedrag wordt ongetwijfeld hoger, want de studiegroep heeft nog niet het kostenplaatje meegenomen van de nieuwe NAVO-norm voor extra defensie-uitgaven.

"De grootste opgave is het opvangen van de vergrijzing", zegt Bas van den Dungen die voorzitter is van de studiegroep. Doordat we met zijn allen steeds ouder worden, wordt bijvoorbeeld de zorg steeds duurder en moeilijker betaalbaar voor de overheid.

Verkiezingen op komst

Dit advies is op het eerste gezicht een tegenvaller voor de politieke partijen. Richting de komende verkiezingen kunnen ze minder beloven dan ze zouden willen. Er is immers geen financiële ruimte om extra dingen te doen; er moet juist geld gevonden worden.

Oproep minister Financiën: 'Laat verkiezingsprogramma doorrekenen'

Demissionair Heinen van Financiën zegt in reactie op het advies dat een volgend kabinet voor moeilijke keuzes komt te staan, maar dat die wel degelijk gemaakt moeten worden. "Want als je niets doet, schuif je de rekening door en zit de generatie na je met de gebakken peren."

Hij vindt dat partijen daar in aanloop naar de verkiezingen in oktober duidelijk over moeten zijn en dat ze hun programma moeten laten doorrekenen door het Centraal Planbureau. "Dan moet je wel een beetje met de billen bloot, maar het laat zien welke keuzes je maakt en dat is voor de kiezer belangrijk."

Toch zal het advies in Den Haag als relatieve meevaller worden gezien, want het advies richting de vorige verkiezingen was dat er maar liefst 17 miljard per jaar gevonden moest worden door bezuinigingen of extra belastingen.

De Studiegroep Begrotingsruimte ziet dat de economie verbeterd is sinds het vorige advies. Daardoor is de opgave voor een kabinet kleiner geworden. "En het huidige kabinet heeft wel degelijk wat gedaan", zegt Van den Dungen. Hij doelt dan niet op grote hervormingen, maar het hielp bijvoorbeeld dat het zich aan de begrotingsregels hield.

Nog veel meer kosten

Toch zullen de politici die nu verkiezingsprogramma's gaan schrijven het geen reden voor feest vinden, want voor de extra kosten voor defensie moet het volgende kabinet ook nog dekking vinden. Die kosten hangen af van hoe snel de defensie-uitgaven zullen groeien, maar dat gaat ook om miljarden.

Bovendien zijn er allerlei ambities op het gebied van klimaat en stikstof, maar voor de langere termijn zijn er nog geen concrete plannen. Als die plannen er wel zijn, hoort daar ook een kostenplaatje bij wat nu nog niet is meegenomen.

Omdat de kosten in Nederland door vergrijzing zo zullen oplopen, voldoet Nederland momenteel niet aan de Europese afspraken, ziet de groep van experts en topambtenaren. "Prioritering is daarom nodig: op korte termijn kan niet alles tegelijkertijd en op lange termijn zijn de overheidsfinanciën zonder bijsturing onhoudbaar."

'Hervormen' ofwel bezuinigen

De studiegroep vindt dat de politiek in 'vergrijzingsgevoelige uitgaven en inkomsten', zoals de zorg, moet hervormen. In Den Haag betekent dat doorgaans bezuinigen.

Politiek zal het in de campagne lastig zijn voor politici om te zeggen dat er bezuinigd moet worden op de zorg of de AOW. Dat vinden ze moeilijk te verkopen. Van den Dungen: "Als je het niet doet, kun je een aantal andere ambities niet waarmaken."

Kamerlid Soepboer levert 'in goed overleg' NSC-zetel in om lijsttrekker FNP te worden

Fri, 11 Jul 2025 12:13:25 +0200

Het NSC-Kamerlid Aant Jelle Soepboer geeft vroegtijdig zijn zetel op in de Tweede Kamer. Dit heeft hij aan de NOS laten weten. Hij stopt als Kamerlid, omdat hij bij de Tweede Kamerverkiezingen lijsttrekker wordt van de Fryske Nasjonale Partij.

Hij zegt dat het opgeven van zijn Kamerzetel is besloten in "goed wederzijds overleg". Zijn afscheid is pas in september, omdat de Tweede Kamer nu op vakantie is.

Soepboer had al eerder aangegeven niet terug te willen op de kandidatenlijst van NSC. Deze week maakte de Fryske Nasjonale Partij bekend dat ze Soepboer zien als "topkandidaat" om de verkiezingen mee in te gaan. De Friese partij doet voor het eerst mee aan de Tweede Kamerverkiezingen. Soepboer moet nog wel officieel gekozen worden door de leden.

Logisch

De partijtop van NSC was niet echt te spreken over de nieuwe ambities van hun Kamerlid, zo bleek vanmorgen uit de opmerkingen van NSC-minister Van Hijum bij inloop van de ministerraad. Hij wordt de opvolger van oprichter Omtzigt en zei "ervan opgekeken" te hebben dat Soepboer lijsttrekker wil worden van deze regionale partij. "Ik zou het logisch vinden als hij daaruit zijn consequenties trekt."

Soepboer had ook als zelfstandig Kamerlid door kunnen doorgaan. Een Kamerlid is namelijk op persoonlijke titel gekozen en een partij kan dan iemand niet van zijn plek krijgen. "Als ik iets heb geleerd het afgelopen anderhalf jaar is dat een goede verstandhouding in de politiek cruciaal is", aldus Soepboer. "Ik wil dit graag eerlijk en rechtuit doen, zowel voor NSC als FNP."

Soepboer was als eerder actief bij FNP. Vanaf 2018 zat hij in de gemeenteraad van Noardeast-Fryslân en van 2022 tot 2023 was hij daar wethouder. De partij wil meedoen in alle twintig kiesdistricten.

Kabinet kiest vier extra grootschalige bouwlocaties, 'plekken waar nog ruimte is'

Fri, 11 Jul 2025 10:55:25 +0200

Het demissionaire kabinet wil dat er in de buurt van vier steden grootschalige bouwlocaties komen om de woningnood verder aan te pakken. Het gaat om Alkmaar, Apeldoorn, Hengelo/Enschede en Helmond waar nu gekeken gaat worden op welke manier daar nieuwbouw kan komen.

Het gaat dan om huizen, "gestapelde bouw" en appartementen, zegt demissionair woonminister Keijzer als reactie op een bericht van RTL. "We hebben voor deze plekken gekozen, omdat er nog plek is." Ze spreekt over "kansrijke" locaties waar nu verder gekeken gaat worden op welke manier er zou kunnen worden gebouwd.

De vier bouwlocaties komen boven op de zeventien bestaande grootschalige bouwlocaties, zoals bij Groningen, Amsterdam, Eindhoven en Nijmegen. Daar wordt al gebouwd, zoals in Groningen, of er wordt gewerkt aan het rondkrijgen van de benodigde vergunningen.

Het gaat nog jaren duren voor er meer duidelijkheid is over de woonwijken rondom Alkmaar, Apeldoorn, Hengelo/Enschede en Helmond. Het is de bedoeling dat de wijken voor 2035 klaar zijn, maar het gaat nog wel even duren. "Het is voor de lange termijn", aldus de woonminister.

Voor een korteretermijnoplossing van het huidige woontekort hoopt Keijzer iets te kunnen bereiken met de aanwijzing van 24 locaties waar de komende tijd sneller moet worden gebouwd. Het gaat vooral om plekken in Noord- en Zuid-Holland, Brabant en Flevoland.

Regels

Een van de problemen om snel woningen te bouwen zijn de ingewikkelde en tijdrovende procedures die bouwbedrijven moeten doorlopen om bij de gemeente en provincies de juiste vergunningen te krijgen. Ook zijn er volgens Keijzer allemaal vertragende regels die geschrapt kunnen worden en moet het voor omwonenden moeilijker worden om naar de rechter te stappen en een bouwproject zo stil te leggen.

Over deze vier extra locaties is al langer gesproken met de regio. Ze komen weer aan de orde in de nieuwe Nota Ruimte waar Keijzer aan werkt.

Experiment met maximumsnelheid op fietspad moet ongelukken terugdringen

Fri, 11 Jul 2025 10:27:18 +0200

Gemeenten kunnen, als het aan het kabinet ligt, vanaf volgend jaar gaan experimenteren met een maximumsnelheid op fietspaden. De maatregel is bedoeld om het aantal fietsongelukken terug te dringen.

Dat voorstel staat in een meerjarenplan voor fietsveiligheid, dat demissionair minister Tieman (Infrastructuur) naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Hij wil "de massa- en snelheidsverschillen op het fietspad" verminderen.

Hij heeft nog niet bepaald hoe hoog de maximum snelheid moet worden. Dat is aan de gemeenten zelf.

Behalve met de maximumsnelheid voor elektrische fietsen kunnen gemeenten ook bekijken of het werkt om elektrische bakfietsen waarmee goederen worden vervoerd te verplaatsen van het fietspad naar de rijbaan.

'Maatwerk nodig'

Concrete wetgeving is nog niet in de maak. Tieman wil eerst kijken wat de experimenten opleveren. Aan de hand daarvan wordt bepaald of de verkeersregels overal moeten worden aangepast.

Hij wijst erop dat het fietsverkeer in de stad iets anders is dan "in het buitengebied", en dat er daardoor misschien "wat meer maatwerk" nodig is. Tegelijkertijd wil hij straks ook geen "lappendeken" aan verschillende maatregelen.

Tieman schrijft aan Kamer dat er in 2024 675 mensen omkwamen in het verkeer en dat ruim een derde daarvan op de fiets zat. In 2023 raakten naar schatting 7400 personen ernstig gewond, van wie 70 procent door een fietsongeval.

Voor aanvang van de ministerraad vanmorgen zei hij dat het fietspad van nu heel anders is dan het fietspad van tien jaar geleden "door alle ontwikkelingen in mobiliteit". Met name het aantal ongelukken met fatbikes baart hem zorgen.

Kamerleden gematigd positief over 'moedig' stikstofplan, BBB blijft tegen dwang

Thu, 10 Jul 2025 22:16:22 +0200

Politici in de Tweede Kamer zijn overwegend positief over het nieuwe stikstofplan van boeren, provincies en gemeenten. Er wordt gesproken van een "moedige stap", al is het volgens sommige partijen nog niet genoeg. Voor BBB gaat een deel van de plannen juist te ver.

Het Interprovinciaal Overleg (IPO), boerenorganisatie LTO, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, de Unie van Waterschappen en het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt kwamen vanmorgen met een voorstel om Nederland van het stikstofslot te halen. Ze vrezen dat de plannen van demissionair minister Wiersma niet genoeg zijn om ervoor te zorgen dat er weer vergunningen kunnen worden verleend voor bijvoorbeeld het bouwen van woningen.

De ondertekenaars willen de stikstofuitstoot verlagen door per bedrijf vast te leggen hoeveel stikstof er nog mag worden uitgestoten in 2030 en 2035. Bedrijven die de doelen niet halen, kunnen in het uiterste geval (een deel van) hun vergunning of rechten verliezen. Ook willen de partijen dwingende maatregelen in een zone rond enkele gebieden waar de stikstofproblematiek het urgentst is.

'Geduld is op'

"Goed dat boeren en provincies samen optrekken en met een concreet voorstel komen", schrijft NSC in een reactie op het plan. "Het is nu aan het kabinet om dit plan serieus op te pakken en aan landelijke partijen om verantwoordelijkheid te nemen, juist als hun eigen achterban het initiatief al neemt."

Ook de VVD en het CDA willen dat het demissionaire kabinet deze "bouwstenen" en "handschoen" oppakt. "Het is hoog tijd dat ondernemers en bouwers weer ruimte krijgen", schrijft VVD-Kamerlid Wim Meulenkamp op sociale media.

Het plan van boeren, provincies en gemeenten laat zien dat het geduld en vertrouwen in demissionair minister Wiersma op is, zeggen de Partij voor de Dieren en D66. "Dat haar achterban nu met een eigen plan komt, is op hele vriendelijke manier het vertrouwen in haar opzeggen", aldus PvdD-lijsttrekker Esther Ouwehand.

Het plan zelf noemt Ouwehand zwaar ondermaats. D66-Kamerlid Anne-Marijke Podt vindt het "beter dan wat het kabinet te bieden heeft", maar zegt ook dat het nog niet genoeg is om Nederland van het stikstofslot te halen. Eerder zeiden ook werkgeversorganisaties, de bouwsector en natuurorganisaties dat het plan onvoldoende is om weer vergunningen te kunnen verlenen.

BBB tegen dwang

De BBB is niet ontevreden. De partij ziet gelijkenissen met de voorstellen van haar demissionair landbouwminister Wiersma en stelt dat het plan van boeren en lokale overheden laat zien dat de sectoren zich achter het bestaande beleid scharen.

Het voorstel gaat wel verder dan het plan van Wiersma, zeker op het punt van dwang. BBB-partijleider Caroline van der Plas is daar kritisch over. "Gedwongen krimp van de veestapel of boeren gedwongen vergunningen afpakken, blijft voor BBB echter een rode lijn."

Ook Wiersma ziet niets in het dreigen met het intrekken van vergunningen. "Ik snap dat het niet vrijblijvend kan zijn, maar het intrekken van vergunningen als je iets over de doelstelling heen gaat, is wat mij betreft niet proportioneel."

"Ik ben niet van plan om dit in mijn plan op te nemen", zegt Wiersma. "Ik zie echt andere opties en ga daar binnenkort het gesprek over aan."

'Wiersma misbruikt bevoegdheid door blokkeren publicatie uitstootgegevens'

Thu, 10 Jul 2025 18:03:18 +0200

Demissionair landbouwminister Wiersma (BBB) "misbruikt haar bevoegdheden" door de publicatie van gegevens over de uitstoot van veehouderijen te blokkeren. Dat heeft de rechtbank Overijssel bepaald, zo meldt NRC.

De rechtbank heeft de uitspraak nog niet openbaar gemaakt, maar journalisten van NRC, Omroep Gelderland en Follow the Money hebben deze al wel in handen omdat zij betrokken waren bij de rechtszaak. Zij hadden in 2022 gevraagd om de openbaarmaking van een database waarin staat hoeveel dieren veehouderijen hebben. Deze cijfers kunnen onder meer worden gebruikt om de effectiviteit van het stikstofbeleid te berekenen.

De gegevens werden opgevraagd via de Wet open overheid (Woo). De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland die de database beheert, had al besloten de gegevens openbaar te maken. Na overleg met Wiersma werd dat plan teruggedraaid.

'Actie om te vertragen'

Boeren hadden eerder al de kans gekregen om te reageren op de openbaarmaking, maar volgens Wiersma waren niet alle boeren zorgvuldig genoeg geïnformeerd. De demissionair minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur wilde daarom alle 60.000 veehouders opnieuw om een persoonlijke reactie vragen voordat een besluit werd genomen.

Volgens de rechtbank Overijssel kan dat enkel worden begrepen als een manier om de openbaarmaking te vertragen, zo schrijft NRC. De operatie zou miljoenen gaan kosten en maanden gaan duren, maar de uitkomst zou volgens de rechter hetzelfde zijn. In nationale en internationale verdragen is vastgelegd dat deze zogenoemde 'milieugegevens' openbaar moeten zijn.

De minister is bevoegd om een eerder besluit terug te draaien, maar volgens de rechtbank kon Wiersma dat in dit geval niet onderbouwen. Daarmee heeft ze misbruik gemaakt van haar bevoegdheden.

Het is niet duidelijk of de gevraagde gegevens openbaar worden gemaakt. Wiersma kan nog in hoger beroep gaan.

Vanmiddag wilde ze nog niet inhoudelijk reageren op de uitspraak van de rechter omdat ze het vonnis nog niet had bestudeerd, zegt ze tegen de NOS. Ze benadrukt wel het belang van voorzichtig omgaan met het openbaar maken van gegevens. "Als het gaat om landbouwbedrijven, dan wonen gezinnen vaak op hun bedrijf. Dus het gaat ook om privéadressen en ik vind dat we daar zorgvuldig mee moeten omgaan."

Tweede Kamer - even terug van reces - akkoord met steun scheepsbouwer Damen

Thu, 10 Jul 2025 15:04:42 +0200

Een ruime meerderheid van de Tweede Kamer maakt geen bezwaar tegen 270 miljoen euro aan financiële steun voor scheepsbouwer Damen Naval. De Tweede Kamer is eigenlijk met zomervakantie, maar moet officieel in de plenaire zaal duidelijk maken dat ze goed op de hoogte zijn gebracht van het kabinetsbesluit om het grootste scheepsbouwbedrijf in Nederland de helpende hand te bieden.

De stemming in de plenaire zaal duurde nog geen 4 minuten, omdat er geen debat was over het kabinetsplan. De naam van het noodlijdende bedrijf wordt door het kabinet en de Tweede Kamer geheim gehouden, maar Haagse bronnen bevestigen dat het om Damen Navel gaat en dat werd vandaag bij het begin van de vergadering ook door geen enkele politicus ontkend.

Belangen

Het gaat om steun aan een bedrijf met "een strategisch nationaal belang", zei demissionair staatssecretaris Tuinman van Defensie cryptisch. De naam wordt niet genoemd vanwege commerciële belangen en veiligheidsbelangen die meespelen.

Damen Naval, de marinetak van het bedrijf, is in problemen gekomen door de productie van zes Duitse fregatten. Er zijn softwareproblemen en nu dreigt het scheepsbouwbedrijf de gestelde deadline niet te halen. Dat betekent dat de Duitse marine de order van 7 miljard euro niet betaalt.

Het kabinet wil voorkomen dat Damen Naval in zulke grote financiële problemen komt dat de eigen geplaatste orders voor een aantal schepen in gevaar komt.

Damen Shipyards

Familiebedrijf Damen Shipyards uit Gorinchem is het grootste scheepsbouwbedrijf van Nederland. Damen bouwt onder meer vissersschepen en duw- en sleepboten, maar ook schepen voor Defensie. Het bedrijf heeft 35 werven in twintig landen, waar 12.000 mensen werken. Damen Naval is onderdeel van Damen Shipyards.

Voor Nederland en vijf andere NAVO-landen maakt het bedrijf marineschepen. Zo maakt Damen vier fregatten voor de Nederlandse en Belgische marine, en dus nog eens zes voor Duitsland. Verder is Damen bezig met de vervanging van de huidige Nederlandse marinevloot.

Naast de bouw ervan ontwerpt Damen ook schepen en levert het onderdelen.

De Tweede Kamer is deze week vertrouwelijk geïnformeerd en een overgroot deel van de Tweede Kamer is akkoord met de financiële steun. Onder andere de SP is het er niet mee eens. De partij vindt het onacceptabel dat de Kamer zonder een debat instemt met "miljoenen aan bedrijfssteun". "Terwijl het kabinet geen geld over heeft voor zorg en onderwijs", zei SP-leider Dijk voor de stemming.

Staatssecretaris Tuinman zegt dat het geen staatssteun is, maar een overbruggingskrediet. Het kabinet krijgt het geleende geld later weer terug, aldus Tuinman.

Werkgevers, bouw en natuurorganisaties: nieuw stikstofplan haalt Nederland niet van slot

Thu, 10 Jul 2025 11:30:34 +0200

Werkgeversorganisaties, de bouwsector en natuurorganisaties reageren kritisch op het nieuwe plan waarmee boeren, provincies en gemeenten samen Nederland van het stikstofslot willen halen. Ze noemen het een stap in de goede richting, maar onvoldoende om weer vergunningen te kunnen verlenen. Er zijn nu al stevige maatregelen nodig, en niet op de lange termijn, zeggen de organisaties.

Vanochtend kwamen het Interprovinciaal Overleg (IPO), boerenorganisatie LTO, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, de Unie van Waterschappen en het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt samen met een nieuw stikstofvoorstel. Ze vrezen dat de maatregelen die demissionair minister Wiersma in april aankondigde niet genoeg zijn om ervoor te zorgen dat er weer vergunningen verleend kunnen worden. Het gaat bijvoorbeeld om vergunningen voor het uitbreiden van een bedrijf, het bouwen van woningen of het aanleggen van wegen.

Bij dat soort bouwwerkzaamheden komt namelijk stikstof vrij. Daarvan is te veel in de lucht. Met het eigen plan willen de organisaties dat de landbouw over tien jaar 42 à 46 procent minder stikstof uitstoot dan in 2019, zodat bouwen weer mogelijk wordt. Opmerkelijk is daarbij dat de boeren, provincies en gemeenten dwang niet uitsluiten als die doelen niet gehaald worden.

De bouwsector en werkgeversorganisaties prijzen de organisaties voor het tonen van initiatief. Ook milieuorganisatie Mobilistation for the Environment noemt het "positief dat er anderen zijn die erover na willen denken en het stokje willen overnemen van het kabinet".

'Aanpak op de lange baan'

Toch denken de organisaties niet dat het nieuwe voorstel veel verschil zal maken. Werkgeversorganisatie VNO-NCW, Bouwend Nederland en natuurorganisaties Natuurmonumenten en Natuur & Milieu zeggen dat het plan niet erg concreet is. Ook wordt er te veel volgens hen gekeken naar de lange termijn, namelijk doelen over vijf en tien jaar.

De organisaties zeggen dat de stikstofuitstoot nu al snel naar beneden moet om weer te kunnen bouwen. "Zonder stevig stikstofbeleid herstelt de natuur niet en blijft de vergunningverlening op slot. Die komt pas weer op gang als het kabinet maatregelen neemt die juridisch hard maken dat de stikstofuitstoot daalt", stellen de organisaties.

Ook Greenpeace vindt dat de stikstofaanpak met het plan "op de lange baan" wordt geschoven. De milieuorganisatie stelt dat er sneller maatregelen nodig zijn. "Met dit plan schiet de natuur vooralsnog amper iets op", is de reactie van directeur Andy Palmen.

Rechtszaak

Greenpeace won begin dit jaar een rechtszaak tegen de Staat. De rechter bepaalde daarin dat het kabinet haast moet maken met de stikstofaanpak. Als de uitstoot in 2030 niet voldoende is gedaald, moet de Staat 10 miljoen euro betalen aan Greenpeace.

"2035 als doel is daarom volstrekt onacceptabel", zegt ook Johan Vollenbroek van milieuorganisatie Mobilistation for the Environment, verwijzend naar die recente uitspraak van de rechter. "2030 is belangrijk."

Waar verschillende landbouworganisaties hebben meegewerkt aan het vandaag gepresenteerde plan, is boerenactiegroep Agractie fel tegen. "Het is bizar om elk individueel bedrijf op te zadelen met strenge emissiedoelen", zegt de Agractie, hoewel het kabinet eerder ook met dat plan kwam.

Wiersma ziet gelijkenissen met kabinetsplan

Het gaat dan om de manier waarop er naar de stikstofuitstoot wordt gekeken: in het nieuwe plan wordt gekeken naar wat elk boerenbedrijf individueel uitstoot aan stikstof, in plaats van de hoeveelheid stikstof die neerdaalt in een kwetsbaar natuurgebied.

Demissionair minister Wiersma ziet onder meer op dat punt ook gelijkenissen met de voorstellen die zij al heeft gedaan. "Ik ga het plan goed bestuderen, maar op het eerste gezicht zie ik vooral veel overeenkomsten met het kabinetsplan."

Maar het voorstel van de boeren en lokale overheden gaat, zeker op het punt van dwang, wel verder dan het plan van Wiersma. Denk bijvoorbeeld aan het mogelijk gedwongen verplaatsen van bedrijven op korte termijn, om de uitstoot van stikstof bij een natuurgebied omlaag te krijgen. Het plan van het kabinet blijft hier vaag over.

"We zijn op dit moment in het kabinet, maar ook met medeoverheden en sectorpartijen, aan het kijken welke mogelijkheden hiervoor zijn en wat proportioneel en handhaafbaar is", zegt Wiersma bijvoorbeeld over deze spreekwoordelijke stok achter de deur.

Honderden vragen aan VluchtelingenWerk over asielwet: 'Paniek en onrust'

Thu, 10 Jul 2025 10:51:40 +0200

Een week nadat de Tweede Kamer heeft ingestemd met nieuwe, strengere asielwetten heeft VluchtelingenWerk Nederland veel vragen gekregen van asielzoekers. Volgens die wetten worden bijvoorbeeld alleen nog tijdelijke verblijfsvergunningen afgegeven en wordt het nareizen van familie moeilijker.

VluchtelingenWerk Nederland zegt nu toe ruim 500 vragen te hebben ontvangen. Mensen willen weten wat de steun van de Tweede Kamer voor de wetten nu voor hen betekent, legt woordvoerder Iris van Deinse uit. De meest gestelde vraag is: gaan de wetten met terugwerkende kracht in?

Verder kwamen er veel vragen binnen van ouders die wachten op gezinshereniging met hun kinderen. Zo zijn ouders die een aanvraag hebben lopen voor een kind ouder dan 18 jaar bang dat ze hun kind nooit meer terugzien door de nieuwe regels. Daarnaast vragen mensen met een verblijfsvergunning voor vijf jaar zich af of hun vergunning straks al na drie jaar opnieuw wordt bekeken.

"Dus er is paniek en onrust onder de mensen", zegt Van Deinse. "We proberen zoveel mogelijk de context te schetsen. Belangrijk is om te melden dat de wetten nog niet ingaan, want ze moeten nog naar de Eerste Kamer. Alleen al uitleggen wat die hele procedure inhoudt, is natuurlijk al belangrijk."

"Wat we ook zien is dat er veel misinformatie circuleert op social media." Zo zijn er misleidende berichten dat de wetten toch niet naar de Eerste Kamer zouden gaan en direct ingevoerd zouden worden. "We zijn ook bezig met die misinformatie weerleggen."

Wat staat er in de twee wetten?

VluchtelingenWerk stelt dat de nieuwe asielwetten schadelijk zijn, zowel voor vluchtelingen als de rest van de samenleving. De wetten bieden volgens de organisatie geen oplossing voor de problemen. De wachttijden in de asielprocedure blijven lang en de tekorten in de opvang blijven groot.

"Ook IND krijgt er alleen maar meer werk bij, omdat ze iedere keer opnieuw moeten beoordelen", zegt Van Deinse. "Voor de mensen zelf betekenen de wetten dat ze geen zekerheid en geen perspectief meer hebben."

'Onwenselijke gevolgen'

De steun in de Tweede Kamer voor de asielwetten leidde eind vorige week tot kritische reacties. Zo wil de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) proberen de Eerste Kamer "te overtuigen van de onhaalbaarheid". De wetten zouden deels juridisch onhoudbaar zijn en "onwenselijke gevolgen hebben voor de uitvoering op lokaal niveau".

De VNG doelde vooral op het strafbaar stellen van illegaal verblijf van vreemdelingen. Ook de politie is daar bezorgd over. Hiermee wordt volgens de politie "gesuggereerd dat elke illegale vreemdeling overlastgevend is of crimineel gedrag vertoont". De politie zei vrijdag dat beeld niet te herkennen en verwacht dat het strafbaar stellen leidt tot een vicieuze cirkel.

Het is nog de vraag of er in de Eerste Kamer genoeg steun is voor de asielwetten. Dat zal in ieder geval pas duidelijk worden na het zomerreces, dat duurt tot maandag 8 september.

Bestuurders én boeren komen met nieuw stikstofvoorstel, dwang niet uitgesloten

Thu, 10 Jul 2025 05:13:47 +0200

Boeren, provincies, gemeenten en waterschappen slaan de handen ineen om Nederland van het stikstofslot te halen. Ze vrezen dat het startpakket van demissionair minister Wiersma uit april onvoldoende garanties biedt om de vergunningverlening weer op gang te krijgen. Daarom presenteren ze nu zelf een maatregelenpakket. Opmerkelijk is dat de partijen daarin ook dwang niet uitsluiten.

Het gaat om een plan van het Interprovinciaal Overleg (IPO), boerenorganisatie LTO, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, de Unie van Waterschappen en het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt.

Uitstoot omlaag

De partijen willen garanderen dat de uitstoot van stikstof omlaag gaat. De vergunningverlening zit op slot doordat beloften daarover in het verleden niet zijn nagekomen. Rechters hebben overheden daar meerdere malen over op de vingers getikt. Begin dit jaar eiste de rechter bijvoorbeeld dat de Nederlandse staat meer doet om te voorkomen dat stikstof op kwetsbare natuur neerkomt.

De ondertekenaars van het plan zeggen dat de landbouw over tien jaar 42 à 46 procent minder stikstof moet uitstoten dan in 2019. Ze willen dat onder meer voor elkaar krijgen door per bedrijf vast te leggen hoeveel stikstof er nog mag worden uitgestoten in 2030 en 2035. Bedrijven die de doelen niet halen, kunnen in het uiterste geval (een deel van) hun vergunning of rechten verliezen.

Zones rond kwetsbare natuur

Ook willen de partijen dwingende maatregelen in een zone rond twee tot vijf Natura-2000 gebieden waar de stikstofproblematiek het urgentst is. Om de vergunningverlening daar weer vlot te trekken, kan volgens de auteurs van het plan worden ingezet op 'wettelijke herverkaveling'.

"Dat kan betekenen dat boeren verplicht - maar zonder er substantieel op achteruit te gaan - hun land moeten inruilen voor land dat verder van een natuurgebied ligt", zegt IPO-voorzitter Ina Adema. "Het kabinet wilde dit ook al, maar wij gaan een stapje verder. Wij willen ook de optie om in 2030 rond méér gebieden dwingende maatregelen te treffen als de vergunningverlening niet op gang komt."

Voorwaarden

In ruil voor deze toezeggingen willen de partijen ook dat de landelijke overheid over de brug komt. Ze willen bijvoorbeeld dat het demissionaire kabinet ondernemers die nu in een uitkoopregeling zitten zo goed mogelijk helpt bij het stoppen. Ook wil het zien dat innovatie mogelijk wordt en dat het kabinet een groot deel van de rekening daarvan op zich neemt. Adema schat dat hier vanuit het Rijk een aantal miljarden voor nodig is.

Voor de boerenorganisaties is belangrijk dat bedrijven enkel nog worden afgerekend op hun eigen stikstofuitstoot in plaats van op de staat van de natuur in de buurt, omdat zij niet de enige zijn die daar invloed op hebben. Ook willen boerenorganisaties dat ruimte die voor vergunningen ontstaat, wordt benut om bijvoorbeeld zogeheten PAS-melders weer aan een geldige vergunning te helpen.

Voor het IPO is dit plan deel 1 van een uitgebreider plan. De organisatie wil de komende tijd in gesprek met natuurorganisaties over de vraag wat er nodig is om natuur in Nederland te behouden en herstellen. Voorzitter Adema verwacht dat voor de aanpak tientallen miljarden vanuit het Rijk nodig zijn.

Politiek verslaggever Lars Geerts:

"De provincies hebben al eerder gezegd dat de plannen die het kabinet tot nu toe presenteerde om de crisis op te lossen, niet voldoende zijn. Met dit voorstel gaan ze dan ook een stap verder. Het opmerkelijke is dat alle ondertekenaars, ook de boerenorganisaties, een minder vrijblijvende aanpak willen.

Tot nu toe was enige vorm van dwang richting de boeren altijd taboe. Minister Wiersma van Landbouw heeft bijvoorbeeld eerder gezegd dat zij gedwongen krimp van de veestapel niet gaat meemaken. En ook haar partijleider bij de BBB, Caroline van der Plas, volgt die lijn.

Maar de provinciebesturen, met daarin veel BBB-politici, vrezen dat een aanpak die te veel gebaseerd is op vrijwilligheid de rechter niet zal overtuigen dat er serieus werk wordt gemaakt van het terugbrengen van de stikstofuitstoot. En dat is weer een vereiste voor nieuwe vergunningen.

Het huidige demissionaire kabinet heeft twee weken geleden besloten dat het geen grote stappen meer gaat zetten op het stikstofdossier. Dus het is niet waarschijnlijk dat dit plan snel wordt overgenomen. Het Rijk is wel nodig om het plan in te voeren. Het kost veel geld en er zijn landelijke regels nodig om het mogelijk te maken. Het zal hoogstwaarschijnlijk op de formatietafel belanden na de verkiezingen. En aangezien het gedragen wordt door zowel de provincies, gemeenten, waterschappen én de boeren, is het moeilijk te negeren."

Scheepsbouwer Damen krijgt 270 miljoen staatssteun om uit de problemen te blijven

Wed, 09 Jul 2025 12:57:34 +0200

Het kabinet trekt 270 miljoen euro uit om scheepsbouwer Damen Naval uit de acute financiële problemen te houden. Dat zeggen verschillende bronnen tegen de NOS.

Er is een kink in de kabel gekomen bij de productie van zes Duitse fregatten. De bouw daarvan is vertraagd, onder meer vanwege een softwareprobleem. De Duitse marine heeft tussentijdse deadlines gesteld en nu die niet worden gehaald, wordt er voorlopig niet betaald. Omdat het om een grote order van zo'n 7 miljard euro gaat, zijn de gevolgen direct merkbaar bij Damen.

Vertrouwelijk geïnformeerd

Het kabinet heeft er een direct belang bij dat Damen Naval niet verder in de problemen komt, omdat Defensie zelf een aantal orders voor schepen heeft lopen bij het bedrijf. Daarnaast wordt de defensie-industrie zeker op dit moment gezien als een belangrijke bedrijfstak.

Het kabinet trekt daarom de portemonnee. Het is niet bekend of het gaat om een lening of garantiestelling aan Damen. De Eerste en Tweede Kamer zijn vertrouwelijk geïnformeerd, omdat het parlement goedkeuring moet geven aan de miljoenen kostende aanpassing van de begroting.

De vertrouwelijkheid is ook een gevolg van de commerciële belangen en de veiligheidsbelangen die er spelen. De betrokken ministeries van Economische Zaken en Defensie doen er daarom het zwijgen toe, evenals Damen zelf.

De Eerste Kamer heeft gisteren ingestemd met de steun aan Damen. De Tweede Kamer komt morgen terug van reces (dat vorige week begon) om erover te stemmen. Dat betekent overigens niet dat alle 150 Kamerleden er moeten zijn, de helft plus één (76 dus) is voldoende om een besluit te kunnen nemen.

OM vervolgt

Het bijspringen bij Damen door de overheid komt op een opvallend moment, omdat niet lang geleden bekend is geworden dat het Openbaar Ministerie Damen gaat vervolgen. Het bedrijf wordt ten eerste verdacht van omkoping, valsheid in geschrifte en witwassen en ten tweede van het overtreden van de sancties tegen Rusland.

Damen Shipyards

Naast de bouw ervan ontwerpt Damen ook schepen en levert het onderdelen.

Zorgen in Eerste Kamer over mogelijk discriminerend onderdeel woningwet

Tue, 08 Jul 2025 18:09:49 +0200

Ook over de wet die de woningbouw moet versnellen, moet een extra advies komen van de Raad van State. Dat vindt een meerderheid van de Eerste Kamer. Senatoren zijn bezorgd dat een toegevoegd amendement "discriminatoir" is.

Het gaat om de PVV-toevoeging dat het wordt verboden om statushouders (asielzoekers die een verblijfsvergunning hebben gekregen) voorrang te geven op sociale huurwoningen, ook al is hun situatie nijpend.

Een meerderheid van de Tweede Kamer kon zich vinden in het toegevoegde amendement.

Het kabinet was al van plan om statushouders louter op grond van hun verblijfsstatus geen voorrang meer te geven. Maar dit amendement gaat minister Keijzer (Volkshuisvesting) wel ver, zei ze gisteren in de Senaat. De kern is daarbij volgens haar dat het verboden wordt om voorrang te geven aan statushouders, ook als daar een andere goede reden voor is.

Dakloos of ziek

Daarmee krijgen statushouders dus een slechtere positie dan andere mensen: zij kunnen helemaal geen urgentieverklaring meer krijgen, ook niet als ze bijvoorbeeld dakloos zijn of ziek. Linkse oppositiepartijen in de Tweede Kamer die eerder nog voor de wet wilden stemmen, haakten door deze wijziging uiteindelijk af.

Keijzer (BBB) zei gisteren in de Eerste Kamer, die de wet nog moet behandelen, dat ze onderzoekt of de wet met het amendement "überhaupt uitvoerbaar is" of dat het "bij de eerste de beste rechter strandt omdat dit discriminatoir is".

Illegaliteit

De Eerste Kamer wil nu dat de Raad van State, de belangrijkste juridische adviseur van het kabinet, zich hierover buigt. Senatoren willen dat Keijzer om dat extra advies vraagt. In een reactie zegt de minister nog te bekijken of ze dat gaat doen, maar ze benadrukt dat ook zij zorgen heeft over het amendement.

In september, als de Eerste Kamer weer bijeen komt, moet duidelijk worden wat dit allemaal betekent voor deze wet, waar zonder de wijziging zeer waarschijnlijk voldoende steun voor was geweest.

De nieuwe woningwet is bedoeld de woningbouw een impuls te geven, onder meer doordat de minister van Volkshuisvesting meer te zeggen krijgt over het aantal te bouwen huizen en waar die komen te staan.

Rond een andere veelbesproken wet die ook vorige week werd aangenomen in de Tweede Kamer, speelt iets soortgelijks.

Steun omstreden asielwet onzeker, Eerste Kamer wil extra advies afwachten

Tue, 08 Jul 2025 15:21:35 +0200

De Eerste Kamer gaat de veelbesproken asielnoodmaatregelenwet pas behandelen als er een extra advies ligt van de Raad van State (RvS). Dat heeft een meerderheid van de Senaat besloten. Dat de RvS weer om advies wordt gevraagd, werd vorige week bedacht rond de chaotisch verlopen stemmingen in de Tweede Kamer.

Het draait om een amendement van de PVV, dat hulp aan illegalen (mensen zonder geldige papieren) strafbaar stelt. Een aantal partijen in de Tweede Kamer had moeite met die aanscherping omdat ook mensen die hulp verlenen aan illegalen volgens de nieuwe wet strafbaar worden. CDA, NSC en SGP zijn wel voor een strenger beleid, maar vinden het te ver gaan als bijvoorbeeld vrijwilligers geen "soep" of "een stuk brood" meer kunnen uitdelen aan ongedocumenteerden.

Pauzeren

Demissionair minister van Justitie Van Weel (VVD) beloofde daarom voor de stemmingen dit punt van de wet "te pauzeren" tot de Raad van State heeft vastgesteld wat de juridische gevolgen zijn van het amendement. Het CDA vond die toezegging niet voldoende om alsnog voor te stemmen. NSC en SGP namen wél genoegen met de toezegging, waardoor de wet in de Tweede Kamer werd aangenomen.

Gisteren liet SGP al weten in de Eerste Kamer tegen te stemmen als de Raad van State concludeert dat door het PVV-amendement echt alle hulp aan illegalen strafbaar wordt. In de Eerste Kamer moeten de wetten nog worden behandeld.

"Het is volstrekt ondenkbaar dat de SGP medemenselijkheid zou willen bestraffen", zegt senator Schalk. Zoals het er nu voorstaat lijkt de steun van SGP nodig voor een meerderheid. NSC heeft geen zetels in de Senaat.

Verkiezingsreces

Het is nog niet duidelijk wanneer de Raad van State, de belangrijkste juridische adviseur van het kabinet, met het advies komt en wat dit dan betekent voor de de wetsbehandeling. Partijen die voor een strenger asielbeleid zijn, is er veel aan gelegen om het nog voor de Tweede Kamerverkiezingen te regelen. Met de wetten in de hand kunnen ze dan in campagnetijd zeggen dat zij een strenger asielbeleid voor elkaar hebben gekregen.

De verkiezingen zijn op 29 oktober en het verkiezingsreces begint al weken eerder. Dat betekent dat er na de zomervakantie nog maar een korte tijd is om de wetten in de Eerste Kamer te behandelen.

Kabinet: zzp'er met uurtarief onder 36 euro is mogelijk werknemer

Mon, 07 Jul 2025 12:36:14 +0200

Een zzp'er die minder dan 36 euro per uur krijgt, moet meer kans maken om in dienst te komen als werknemer, met alle rechten die daarbij horen. Dat staat in een wetsvoorstel dat demissionair minister Van Hijum vandaag naar de Tweede Kamer stuurt.

Het gaat om de Wet verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden (VBAR) die duidelijker moet vastleggen wanneer iemand werkt als zelfstandige of als werknemer. "We versterken de positie van mensen die gedwongen tegen een lager salaris via een zzp-constructie werken", zegt Van Hijum.

In het voorstel staat dat zzp'ers die onder de grens van 36 euro per uur werken, kunnen stellen dat ze eigenlijk werknemer zijn. Het is dan aan de werkgever om aan te tonen dat er geen sprake is van een arbeidsovereenkomst.

Zwangerschap

Mocht de werkgever daar niet in slagen dan krijgen de werknemers alsnog recht op bijvoorbeeld zwangerschap- en ziekteverlof, ontslagbescherming, werkloosheidsuitkering en een vangnet bij arbeidsongeschiktheid. De grens van 36 euro verschuift elk jaar, gerelateerd aan de hoogte van het minimumloon.

In het wetsvoorstel zijn ook andere criteria opgenomen over wanneer iemand een werknemer is of juist een zzp'er. Het gaat er daarbij bijvoorbeeld om of iemand direct wordt aangestuurd in het werk en of een opdrachtgever bepaalt hoe en wanneer het werk moet worden gedaan. Ook wordt er gekeken of iemand zich buiten het werk als zzp'er gedraagt, bijvoorbeeld door zelf nieuwe klanten te werven.

Van Hijum: "Als je aangestuurd wordt in je werk en je loopt geen ondernemersrisico, dan ben je een werknemer en heb je recht op de zekerheid die daarbij hoort. En als je echt zelfstandig werkt en onderneemt, dan is daar alle ruimte voor."

200.000 schijnzelfstandigen

Volgens het ministerie van Sociale Zaken telde Nederland in 2024 1,3 miljoen zzp'ers, een verdubbeling ten opzichte van 2003. In sommige gevallen is hierbij sprake van schijnzelfstandigheid: mensen die werken in een zzp-constructie, terwijl er eigenlijk sprake is van werknemerschap. Het aantal schijnzelfstandigen schat het ministerie op 200.000.

Opeenvolgende kabinetten proberen schijnzelfstandigheid te bestrijden, omdat dat leidt tot oneerlijke concurrentie tussen werknemers en zzp'ers. Voor zzp'ers hoeven geen sociale lasten en premies te worden betaald.

Van Hijum hoopt dat de wet over een jaar kan ingaan, op 1 juli 2026. Maar voor die tijd moeten de Tweede en Eerste Kamer er nog wel mee instemmen.

Of het wetsvoorstel het gaat halen in de Tweede Kamer is nog wel de vraag. Een aantal partijen (VVD, D66, CDA en SGP) is het niet eens met de criteria uit de wet, ze kwamen daarom met een eigen voorstel.

Partijleiders PVV, VVD, NSC en BBB voor het eerst samen bij informateur Putters

Mon, 11 Mar 2024 05:00:29 +0100

Geert Wilders (PVV), Dilan Yesilgöz (VVD), Pieter Omtzigt (NSC) en Caroline van der Plas (BBB) komen maandag en dinsdag bijeen op landgoed De Zwaluwenberg in Hilversum. Het is de eerste keer dat de vier partijleiders samen informateur Kim Putters bezoeken.

De extraparlementaire variant? Daar oefent de Kamer al flink mee

Sun, 10 Mar 2024 22:00:18 +0100

Beloofd bestand in Gaza blijft uit, hongersnood gaat door

Sun, 10 Mar 2024 22:00:00 +0100

De opening van het Holocaustmuseum had een religieus karakter

Sun, 10 Mar 2024 19:38:00 +0100

Krijgen Uber-chauffeurs meer rechten? De EU mag het nog één keer proberen

Sun, 10 Mar 2024 19:24:00 +0100

ANWB betaalt zieke wegenwachter na werken met asbest. ‘We wisten dat het rotzooi was’

Sun, 10 Mar 2024 19:01:00 +0100

Protesten en ongemak bij de opening van het Holocaustmuseum in Amsterdam

Sun, 10 Mar 2024 16:16:00 +0100

Cris Toala Olivares geeft geen cent uit aan alcohol

Sun, 10 Mar 2024 11:23:00 +0100

Radicaal-rechts lonkt ook in Portugal naar de ooit linkse kiezer

Sun, 10 Mar 2024 10:20:00 +0100

Patiënten bij deze praktijk zien hun huisarts nooit in het echt. Werkt dat?

Sun, 10 Mar 2024 10:12:00 +0100

Impasse dreigt in de formatie door lichtzinnigheid VVD

Sun, 10 Mar 2024 09:37:00 +0100

Lezersstelling | 'Kernenergie is onmisbaar voor overstap naar duurzame energie'

Sun, 10 Mar 2024 09:33:46 +0100

NU.nl-lezers konden vrijdag suggesties voor stellingen insturen om dit weekend over te discussiëren op NU.nl. Jullie deden dat volop. Eén suggestie sprong eruit.

De kiezers zijn nu het allerlaatste bolwerk tegen Trump

Sun, 10 Mar 2024 09:19:46 +0100

Door bendegeweld kan de premier Haïti niet meer in en raakt het voedsel op

Sun, 10 Mar 2024 08:58:00 +0100

Rond zeven uur beginnen, vóór twaalven stoppen: de VroegZat-feesten zijn een hit

Sat, 09 Mar 2024 14:58:00 +0100

De economie zit in zwaar weer, toch stelt China zichzelf een stevig groeidoel